ANTIQVA 25. Museo imaginario bat

Antiqva jardunaldien hogeita bost urteurrena ospatzen

 

Ganbaran biltzen gaituen Antiqva 25 erakusketak balio du eskerrak emateko, bai Koldo Mitxelena guneari, Antiqva jardunaldiak antolatzeko eman duen eskaintzarengatik, bai horiek gauzatu dituzten guztiei, hots, hogeita bost urte hauetan hitzaldi hauetara fidelki etorri direnei. Erakusketa espazioak hogeita bost jardunaldiekin zerikusia duten elementuak bilduko ditu. Bertan izango dira, elkarrekin, pieza arkeologikoak eta mende batzuk geroago Antzinako Mundua birbisitatzea –aitortza, omenaldi edo inspirazio moduan– garrantzitsutzat jo zutenen eskuek sortutakoak. Orobat, erakusketaren dinamikak Jardunaldien mekanika bere errepikatzen du: egungo begietara gerturatzea unibertso bat, zeinak zibilizatzeko paradigma eraikitzeko orduan mendebaldeko irudimena markatu baitzuen. Hori horrela, museo imaginario bat eraikitzen da, jardunaldietako xede diren gaiak jasotzen dituena, bai literalki eta bai metaforikoki, ahalik eta zukurik gehiena atareaz anakroniari edo leialtasun historikoari. Erakusketan ageri den material gehiena Gordailun jasotako funtsetatik dator eta San Telmo Museoarenak,  Itsas Museoarenak,  Gipuzkoako Foru Aldundiarenak eta Eusko Jaurlaritzarenak dira.

1994 urrun hartan sortu zen Antiqvaren ahalegina.  KMKak ateak ireki berri zituen, eta zuzendariak, Frantxis López Landatxek, biTARTE aldizkari orobat jaioberriari hitzaldi ziklo bat antolatzeko aukera eskaini zion, egoki irizten zion gaiarekin. Mikel Lasa poeta eta matematikariari Antzinatasuna bururatu zitzaion. Proposamena onartu zen, eta nik antolatzeko ohorea izan nuen. Tribuna honetatik igaro dira aditu konsagratuak eta konsagrazio bidean ziren beste batzuk, guztiak lan erabat zehatz eta eskuragarriekin. Inork ez zuen espero proiektua hain sakonki errotuko zenik. Baina horrela izan zen hasieratik. Aretoaren edukiera gainezka, irrika… Zikloaren aurreko egunetan bat-bateko zalaparta bat izaten genuen, ez, alabaina, komunikabideek eragindakoa; izan ere, bi hamarkada eta erdi honetan, ez dira gehiegi berotu zikloari buruz hizketan edo bisitatu gaituzten partaide ilustratuei elkarrizketak eginez.  Ez du axola. Antiqva mintzagai zutenean, eskertzen genien. Eta ez zutenean, ez genuen kontuan hartzen, gure ikusle fidelarekin fidakor.

Ez baitzen zenbaki kontu soila. Bertaratu direnen partaidetza eredugarria izan da, dela hitzaldien ondorengo solasaldietan, dela korridoreetan txostengileei galderak luzatuz, dela ekintza amaieran eskaintzen zen ohorezko ardoan, non nahi zutenek hitz-aspertuarekin jarraitzeko parada baitzuten. Urte hauetan guztietan, hitz ozenik ez. Urduritasunak, bai, garraiobideekin kezkatuta eguraldia zela eta ez zela: hizlaria iritsiko ote da?  Alarma ustela. Beti iritsi dira. Behin edo birritan izan ezik, eta ongi zurituta, baina hutsunea bete ahal izan zen ponentziaren irakurketarekin, hura, bai, iritsi zen eta.  Ez zen berdina, baina ez zegoen bilkura eten beharrik izan. Ikararik handiena duela urte batzuk izan genuen, norbaitek bere babesa kendu nahi izan zuenean, oso zahartzat jota –eta oso zaharkitutzat– Antzinatasunaz hitz egitea. Ez ahal da horrelako ezer gertatuko, eta norbaitek idatziko ahal ditu lerro batzuk berrogeita hamargarren urteurrena ospatzeko; ez hainbeste nahitaez jarraitu beharreko jarduera bat delako, baizik eta herritarrek maite eta eskatzen dutelako. Mila esker erakundeei, Antzinako Munduko adituei –bereziki Carlos García Guali eta Ana Iriarteri, laguntza handikoak izan direlako ideiak ematen eta harremanak errazten–, eta mila esker bertaratu diren guztiei, errealitate bihurtzeagatik amets itxura zuena.

Javier Mina