Jazzari buruzko zazpi bitxikeria, entzutera animatuko zaituztenak

Jazza aldatu egin da musika afroamerikarrean sortu zenetik genero unibertsal bihurtu arte, eta musikari handiek interpretatu dute, hala nola Louis Armstrong, Ella Fitzgerald edo Miles Davis, besteak beste.

Bazenekien jazza Gizateriaren Kultura Ondare Immaterial izendatu zuela UNESCOk 2017an? Edo saxofoia, jazzaren tresnarik enblematikoenetako bat, Adolphe Saxek asmatu zuela 1840ko hamarkadan?

Beraz, prestatu gehiago jakiteko, eta bidaiatu eta ikasi ahal izango duzu garai guztietako musika-generorik liluragarrienetako bati buruz.

• Jazzaren jatorria

Estatu Batuen hegoaldean, esklabotza indargabetu egin zen, baina arraza-diskriminazioak errealitate izaten jarraitzen zuen. Afrikatik esklabo gisa ekarri zituzten afroamerikarrek beren kultura eta musika garatu zituzten.

Testuinguru horretan, jazza afroamerikarren adierazpide gisa sortu zen, nortasun kulturala eta sormena erakutsi nahi baitzituzten. Jazz musika identitate afroamerikarraren erresistentzia- eta finkapen-modu bihurtu zen.

• Izenaren jatorria

“Jazz” terminoak jatorri zalantzagarria du, baina "jasm" hitzetik datorrela uste da, "energia" edo "gogo bizia" esan nahi baitu Afrikako esklaboen hizkuntzan.

• Eragin musikal gehien duen generoa

Horregatik, oso zaila da jazza genero musikal bakar bat balitz bezala katalogatzea. Jazzak musika klasikoaren, Afrikako erritmoen eta pop/rockaren eraginak ditu.

• Jazzaren instrumentuak

Jazzeko interpretaziorik ohikoena instrumentu bakarlari batek egiten duena da, tronpeta batekin, adibidez; sekzio erritmiko bat, baxu edo kontrabaxu batekin, eta, azkenik, instrumentu harmonikoak, hala nola pianoa edo gitarra. Azkenik, garrantzitsua da esatea jazz-banda bat bakarrik, hirukoteak, laukoteak edo big bandak izan daitezkeela, gehienez 50 pertsonak osatuak.

• Lehenengo jazz-musikariak

Batez ere afroamerikarrak ziren, hirietako eremu marjinaletako burdeletan eta klubetan jotzen zutenak. Musikari horiek ez zuten musika-prestakuntza formalik, baina gaitasun handia zuten inprobisatzeko eta taldean jotzeko.

Jazzeko lehenengo musikarietako bat Buddy Bolden izan zen, korneta jotzen zuena New Orleansen XX. mendearen hasieran. Beste musikari garrantzitsu bat Jelly Roll Morton izan zen. Pianoa jotzen zuen eta 1920ko hamarkadan egindako grabazioengatik ospetsu bihurtu zen.

• Emakumea jazzean

Jazza gizonak nagusi diren generoa da. Emakumeak gutxiengo baten parte ziren, baina txikia izan arren, konkistatu ahal izan zuten genero musikal hori. Nabarmentzekoak dira, adibidez, Ella Fitzgerald, Nina Simone edo Billie Holiday.

• Jazzaren zabalkundea

1920ko hamarkadatik aurrera, jazza Estatu Batuetan eta munduan zabaltzen hasi zen. Binilozko irratiak eta diskoek jazz musika jende gehiagorengana iristea ahalbidetu zuten, eta jazzen musikariak antzokietan eta kontzertu-aretoetan jotzen hasi ziren.

Europan birak egiten hasi zen jazz-musikarietako bat Louis Armstrong tronpetista izan zen, mundu osoko jazzaren erreferente bihurtu zena.

Jazzari buruz gehiago ikasi nahi baduzu, egin klik JAZZ-KMK esteka honetan. Baina entzun nahi baduzu, KMKko liburutegian soinu-grabazio ugari dituzu.

Azkenik, jazzaz gozatzeko kontzertuetara edo jaialdietara ere joan zaitezke. Gipuzkoan ezin duzu galdu datorren uztailean, uztailaren 23tik 28ra, egingo den Donostiako Jazzaldia.