María Elorzak emango dio hasiera 'Garaikidetasunaren krisia' zikloaren denboraldi berriari

Bartzelonako Pompeu Fabra unibertsitatearen bidez ikus-entzunezko komunikazioan lizentziaduna den María Elorzak hasiera emango dio Garaikidetasunaren krisia zikloaren denboraldi berriari. Irudiak sutan titulupean, 19:00etatik aurrera, Elorzak hartuko du parte Juan Ignacio Etxart-ekin batera.

Zein da irudiak sortzearen zentzua ikus-entzunezko ekoizpen neurrigabeko garai honetan? Bere praktika zinematografikotik abiatuta, Maria Elorzak XXI. mendean zinema egitearen erronkez hitz egingo du. Era berean, bere lanaren zein beste egile batzuen film-zatiak proiektatuz, irudien genealogian, beste diziplina batzuekiko honek duen harremanean eta zinema-sorkuntza bultzatzen duen suaren izaeran sakontzen saiatuko da.

XX. mendearen amaierako Modernitatearen Krisiaren ondoren, garaikidetasuaren krisi bati aurre egin behar diogu orain. Hitzaldi eta elkarrizketen ziklo honek zalantzan jartzen du nozio hori, eta denborazkotasuna birdefinitu nahi du, mikrokosmos natural, pertsonal eta komunitarioetan izandako esperientzietatik abiatuta. Beraz, deialdia irailaren 20an, 19:00etan, (Santa Teresa komentuko Ekitaldi Aretoan (Alde Zaharra). 

Egutegian apuntatzeko datak segidakoak dira: 

• Urriaren 5ean, Ambrosio Velasco doktore eta ikertzailea

Solasaldiak maien herrien pentsamenduaren eta beren autonomiaren aldeko borrokaren arteko harremana aztertzea du helburu, batez ere Ejército zapatista de liberación Nacional-en borroka, 1994ko urtarrilaren 1etik aurrera.  Pentsamenduaren eta mugimendu politikoaren arteko artikulazioak irudikapen paradigmatikoa du pentsamenduaren, bizitza sozialaren eta politikoaren garai kosmiko baten bilakaera –eta, azken batean, kosmosaren bilakaera bere konplexutasun osoan– irudikatzen duen barraskiloan.  Pentsamenduaren eta politikaren arteko artikulazioa azaltzeko, Manuel Bolom filosofo eta poeta tzotzilak Lekil Kuxlejal kontzeptuari buruz egiten duen azterketan oinarrituko gara. Izan ere, kontzeptu hori komunitate indigenen bizitza-kosmoikuspegi baten muina da (kosmobizitzea), eta ongizate komunean eta naturarekiko errespetuan oinarritzen da, bizitza sozialaren, politikoaren, erlijiosoaren, ekonomikoaren eta abarren funtsezko printzipio gisa. Maien komunitateetan bizimodu ona eguneratzeko, erabateko autonomia behar da nahitaez, eta, hain zuzen ere, EZLNk berak "Barraskiloak" deitzen duen demokrazia errepublikanoko forma batean gauzatzen da. Barraskilo zapatisten garrantzia hobeto ulertzeko, EZLNk komandante izendatu zituen bi filosofo nabarmenengana joko da: Luis Villoro eta Pablo González Casanova.

 

Ambrosio Velasco Gómez Filosofian doktorea da teoria politikoaren historia eta filosofia arloan (Minnesotako Unibertsitatea 1991). Ikerketa Filosofikoen Institutuko ikertzaile titularra eta UNAM Filosofia eta Letren Fakultateko irakaslea, non zuzendari izan baitzen (2001-2009). Arloak: Zientzien eta kulturen filosofia, hermeneutika, filosofia politikoa, filosofia mexikarra eta filosofia indigenak. Argitalpenak: 8 egile-liburu, 200 artikulu eta kapitulu eta 25 liburu koordinatu. Mexikoko Elkarte Filosofikoaren presidentea izan zen (2014-2016), eta Alonso de la Veracruz Saria jaso zuen (AFM, 2019). 2000. urteaz geroztik, III. Ikertzaile Nazionala da. Zientzia Antropologikoen Mexikoko Akademiako presidentea eta UNAMeko Arazo Zientifiko eta Filosofikoen Mintegiaren zuzendaria da. Bere azken liburua: El devenir de la filosofía mexicana a través de sus tradiciones y controversias, 2022.

 

• Urriaren 23an, Javier Echeverría filosofoa

Adimen artifizial sortzailearen (IAG) gorakada berriak, datuen prozesamendu masiboan oinarrituta, krisi sakona eragin du zenbait sektore profesional, ekonomiko eta sozialetan, batez ere GPT-4 txata agertu zenetik. Mundu profesionalean, teknologikoan zein zinematografikoan eragin handia duten zenbait pertsonak teknologia horiek premiaz arautzea eskatu dute. Hala egin du Europako Parlamentuak 2023an, eta argi utzi du IAGk ez duela giza adimenaren antz handirik, baina gai dela giza ekintza garrantzitsuak arrakastaz simulatzeko eta Turingen testa aise gainditzeko. Hitzaldiak jorratuko duen gai nagusia izango da IAGk engainatzeko eta edukiak, irudiak, soinuak eta datuak faltsutzeko duen ahalmen handia. Halaber, aipatuko da teknopertsonak eta teknokomunitate artifizialak sortuz norberaren eta taldearen iragana aldatzeko duen gaitasuna, baita informazioan eta komunikazioan duen eragina ere.

 

Javier Echeverría doktorea da Filosofian Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean eta Letretan eta Giza Zientzietan Paris I Unibertsitatean (Sorbona). Euskal Herriko Unibertsitateko (Zorroaga, Donostia), CSICeko (Madril) eta Ikerbasqueko (Leioa) irakaslea izan zen. Lortutako sariak: Anagrama saiakuntza saria (1995), Ikerkuntzako Euskadi Saria gizarte eta giza zientzietan (1996), Saiakera Sari Nazionala (2000) eta Eusko Ikaskuntza/Laboral Kutxaren saria, 2016. Gaur egun, Jakiundeko eta International Academy of Philosophy of Scienceko akademikoa da. Liburu berriak: Entre cavernas: de Platón al cerebro pasar por Internet (2013), El Arte de Innovar (2017), Tecnopersonas: cómo nos cambian las tecnologías (Lola S. Almendros, 2020) eta Leibniz, el archifilosofo (2023).

 

• Azaroaren 23an, Vilma Coccoz psikoanalista

Izatearen galderaren aztarna kulturaren historian zehar aurki daiteke, eta izaki hiztunen existentzia bera, haien indibidualtasuna, galdera horrek zeharkatzen du. Horrela, hori konpontzen saiatuz, jarraitu beharreko ereduak zehazten dira; era berean, baldintza txarrak ere onar daitezke. Baina bakoitzaren forma eta irismena egiaztatzen bada ere, zailtasunak guztioi eragiten digu: zer naiz? Are gehiago: zer izan nahi dut?

Garai bakoitzean, ikerketatik eratorritako ondoezak modu desberdinean agertzen dira, erantzun egokia emateko behar diren irtenbideekin bat etorriz. Gaur egun, identitateek itxaropen hori eskubide gisa ikusten dutela dirudi. Baina, nola orientatuko gara komeni zaigun bat aukeratzeko eta deklaratzeko? Nola ohartarazi, izakia janzteko maskara eskaintzaren aurrean, bizitza duina ahalbidetuko duena?

Vilma Coccoz psikoanalista da. Psikoanalisiaren Eskola Lacandarreko eta Psikoanalisiaren Munduko Elkarteko kidea. Europako eta Ameriketako Campo Freudiano Institutuan irakaslea da.  Liburu berriak: Freud, un despertar de la humanidad (Gredos, 2017); Nuevas formas del malestar en la cultura (Grama Ediciones, 2021). Egilekidea, besteak beste: Mujeres, una por uno por uno (Gredos, 2009); Adolescencias por venir (Gredos, 2012); Elecciones de sexo (Grados, 2015); Porvenir del autismo (Paidos, 2021); El deseo trans (RBA, 2022). La práctica lacaniana en instituciones I (2013) eta II (2017) liburuaren bildumaria. Aldizkari espezializatuetan honako hauek argitaratzen ditu aldizka: Freudiana, Lacaniana, La Cause Freudienne, Cuadernos de Psicoanálisis, Quarto, Mental, El psicoanálisis.

 

• Urtarrilaren 25ean, Alicia Puleo filosofoa

Ekofeminismoa goraka doan pentsamendua da. Krisi sozial eta ekologiko globalaren aurrean, naturarekiko gure jarreretan inplikatuta dauden genero-baldintza material eta sinboliko bereziak aztertzen ditu. Baina pentsamendu eta praxi ekofeministek, ikuspegi kritikoaz gain, ikuspegi eraikitzailea ere eskaintzen dute. Autoirudi xumeagoa eta errealistagoa eskaintzen digute, bizitzaren sare konplexu baten parte garela onartuz, sare hori gabe ezin baita bizirik iraun; eta zaintzaren etika bereziki zabaltzeak berarekin dakar «bizitza ona» birdefinitzea eta baita bizitzeko moduko etorkizun duin baten promesa ere.

Alicia H. Puleo nazioartean ezaguna da bere lan ekofeminista dela eta  Filosofia Moral eta Politikoko katedraduna da, eta Valladolideko Unibertsitateko Ekofeminismoa: Pentsamendua, Kultura eta Praxia online ikastaroa zuzentzen du. Cátedra argitaletxeko Feminismos bildumako zuzendaria da. Bere lana aitortzeko (besteak beste, Ecofeminismo para otro mundo posible eta Claves ecofeministas para rebeldes que aman a la Tierra y a los animales liburuak nabarmentzen dira), Argentinako Errepublikako Senatuak, Ingurumenaren eta Bizimodu Onaren Defendatzaileen Sareak proposatuta, Berta Cáceres saria eman dio. Bere azken liburua Ideales ilustrados da.

 

• Otsailaren 8an, Joseba Zulaika filosofoa 

Estatu Batuek masiboki erabili dituzte dronak “Terrorearen aurkako Gerra” delakoan. Ukrainako gerra da lehena bi alderdiek milaka drona darabiltzatena, gatazkarako arma nahitaezko bihurtzeraino, etorkizuneko gerren atariko. Hitzaldiak kontutan hartuko ditu drona-roboten gudak bereak dituen arazo etiko eta legalak, oinarrian dituen fantasiak, pilotoengan sortzen dituen traumak eta zer nolako erresistentzia aurkitu duen Estatu batuetan.

 

Joseba Zulaika antropologian doktorea (Princeton, 1982) eta idazlea da. Renoko Unibertsitateko (Nevada) Euskal Ikasketen Zentroan lan egin du hiru hamarkadatan. Zentro horren zuzendari ere izan zen 2000-2014 urteetan. Bere lana Euskal Herrian oinarritzen da, eta gai ezberdinak barne hartzen ditu: gizarte tradizionala eta indarkeria politikoatik hasi —Violencia vasca: Metáfora y sacramento (Nerea, 1990) eta Caza, símbolo y eros (Nerea, 1992), eta Polvo de ETA (Alberdania, 2006) bezalako izenburuekin—, eta modernismoaren inbasiora iritsi arte —Del Cromañón al Carnaval (Erein, 1996) eta Crónica de una Seducción (Nerea, 1997)—. 2014an Euskadi saiakera saria eskuratu zuen Vieja luna de Bilbao (Nerea, 2014) lanagatik. Kontraterrorismoari buruzko gaiak ere jorratu ditu, besteak beste, Terror and Taboo (Routledge, 1996) eta Contraterrorismo: Profecía y trampa (Alberdania, 2009). 2022an, gaztelaniazko bertsioan, Muerte desde Las Vegas. La guerra de drones y la fantasía norteamericana (Hincapié, 2022) argitaratu zuen.
 

• Apirilaren 18an, Josu Zabaleta filologo eta itzultzailea
• Maiatzaren 9an, Víctor Gómez Pin filosofoa