Santa Ageda bezpera degu…

Garai honetan badira hainbat festa eta ospakizun Euskal Herrian. Juan Garmendia Larrañagaren Neguko festak izeneko liburuan hauek aipatzen dira hain zuzen ere: Kaldereroak, Kandelario, San Blas, Santa Ageda edota Ihauteriak. Denontzat ezagunak dira eta bakoitzaren ezaugarriak antzeman ditzakegu, tokian tokiko berezitasunak badituzte ere.

Oraingo honetan Santa Agedari jarriko diogu arreta. Martiri hau, Siciliako Catania hirian jaio zen III. mendean. Emakumeak babesten ditu orokorrean, baina batez ere erditze arriskutsuen aurrean eta bularreko minbizien kasuetan. Jaioberrien edoskitze arazoak ekiditen laguntzen du eta erizainen zaindaria ere bada.

Juan Garmendiak jasota dauka XVI. mendetik datorrela santa honen ontzaletasuna elizan. Ez du bereziki aipatzen noiz hasi zen Santa Ageda bezperan kantatzen ateratzeko tradizioa, baina bai ohitura zabaldua dela eta, ondorioz, estrofa eta kopla mordoa kontserbatu dira.

Liburutegian gordetzen diren dokumentuen artean badira jardun horren lekuko eta baita zenbait bertso ere. Hona hemen eredu batzuk, orri soltetan, liburuxka txikietan eta baita liburuetan bildumak eginak ere. Bideo txiki bat eta kantaren bat.

• Santa Ageda kantuak, Antonio Zavalak jasotako orria. XX. mendean inprimatu zen, baina beste informaziorik ez da eskuratu bere jatorriari buruz
• [Santa Ageda kantak]. Bertso hauek Eibarren inprimatuak izan ziren 1918an. 
• Eeeeup!!! ; Vispera de Santa Ageda ; Vida de Santa Agueda. Orri hau Gernikan inprimatua dago XX. mendean. Julio Bareño izan zen bertsoen biltzailea
• Santa Ageda'ren bertsuak. Orritxo hauek ere Gernikako beste inprenta batean inprimatu ziren XX. mendean, gehiago zehaztu ezin bada ere
• Santa Ageda bezpera degu. Liburuxka hau, berriz, Zumarragan argitaratua izan zen. 
• Ageda deunaren abestiak. Liburuxka honi buruz XX. mendekoa dela eta Antonio Zavala biltzailea dela, besterik ez da jakin.
• Santa Ageda koplak Zestoan. Zestoan kantatu izan diren eta egun oraindik ere abesten diren kantuak jasotzen dituen liburua, bideo batez lagunduta.
• Santa Ageda koplak Errenterian
• Lehengo eta oraingo euskal kantak, kantu zahar eta modernoak jasotzen dituen dokumentua. Horien artean, Agate Deunaren abestiak aurki daiteke.

Makilekin lurrean jotzean, Lurrari deika jardutea omen da, neguko lozorrotik esna dadin. Ea deialdi hori urrutiraino zabaltzen den eta berarekin batera udaberrirako asmo onak barreiatzen diren munduan zehar.