Juanjo Olasagarreren hiru poema
Joxerra Agirrek Euskal Herriaz
Elurra ari du. Ezer
ez da dirudiena. Isildu
du arratsak txalaparta.
Zinkurin dagi basoak
urrutian. Bizitza pasa da.
Lo dagite etxeek
fantasmal, sakon.
Mara-mara ari du.
Plazako aulki zurituak
balizko etorrera baten
esperoan daude hotzik.
Ailega zitekeen, oin hotsez
plazako elurra zikindu,
aulkiak begiratu,
etxean sartu, sutondoan
gelditu eta euskaldun oso izan,
mutilazio baten truk.
Lukas Oihenartek Euskal Herriaz
Gure posibilitateez gaindi bizi omen gara;
pastoraleko iragana eraiki dugu,
gure oraina kanpamendu abandonatua da
eta gure etorkizunean, alafede!,
tronpetek zarata eginen dute
egun brilantegi batean.
Ez omen da nahi genuena
ezen guk artzain herria
izan nahi omen baikenuen,
baina Historia etorri zen
eta batailak, eta garaiak
hauek bezain beltzak, seguru.
Horrela, bada, hemen gaude
epikara kondenatuok
lirikaren lainoak jasotzean ere
bataila galduen arrastoak
baizik ez baitira ikusten,
eta gorpuak, gorpu asko.
Ero dugu litzatekeen lege epikoa
ero gaituzte bihurtu zaigu
eta horrela bizitza
beti zaigu posibilitateez gaindi.
Thomas Woolfek Joxerra Agirreren hiletan
Estibalitz Urrestillarendako
Eguzki dago neguko arratsalde goxoan,
eliza atariko platanerren artean
dago jendea segizioari espera,
inora ezinik, keinua harri;
karriken artean oinaze lorratzak utziz
aitzina doa bizitza inor sekula hil ez bailitzen;
eta kantari ari dira haurrak plazan:
sagarra-manzana , ikatza-carbon
mujer-andria , hombre-gizon .
Hiltzea oroimenean gordetzea da
eta desagertu etorkizunarekin bakeak eginez.
«Askotan» —esan du apaizak—
«bihar diogu, planak egiten ditugu
eta horretantxe gelditzen dira:
plan». Hautsa darabil haizeak firin-faran
eta kantari ari dira haurrak errainutan:
haizea-viento , sol-eguzki
nieve-elurra , piedra-harri .
Elizako ilunpeek hartu gaituzte.
Aurrean datzan zerraldo horrek
amodioaren legeak hautsi ditu
eta dolorearen zergatirik gabeko zergati
ezkutatu da ezerezaren malkortegian behera.
Non hustuko dugu oinaze hau guztia?
Bada kontsola gaitzakeen kantarik?:
txoria-pajaro , xoxoa-tordo
amodio-maitasun , arbola-arbol .
bizi artean gutun entregatugabeak gara
eta, hala ere, bizitzak tema eskatzen du,
hiltzea, ordea, abandonatzea da.
Ausaz baina halabeharrez dugu zain
edozein karreteratan, edozein ohantzetan
edozein izkinatan, desorduz beti,
haurrak kantari ari diren bitartean:
mendia-monte , adiskide-lagun
bizitza-vida , sino-patu .
Erritual honek ez gaitu salbatuko
baina beldurra uxa dezake, behintzat,
eta hala ere, gaixotasuna
hiltzeko modua baino ez da,
bizitzeko halabeharraren aukera bat.
leiho goretatik dir-dir dagi eguzkiak,
eta aitzina doa bizitza inor sekula ez bailitzen hil:
gaixo-enfermo , mina-dolor
sombra-itzala , muerte-heriotz .
XX. mendeko poesia kaierak , Juanjo Olasagarre (Susa , 2002)